EĞİTİM AMAÇLARI
Dünya genelinde ve ülkemizde teknolojinin kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalar bize iki önemli durumu vurgulamaktadır. Bunlardan ilki, son yıllarda toplumların fertlerinin teknoloji kaynaklı gördüğü zararın yadsınamaz duruma gelmesi ve çeşitli çalışmalar başlatmasıdır. Bu da teknolojinin insan ruh sağlığı, duyguları ve davranışları üzerindeki etkilerinin ne derece büyük ve ciddi olduğunu göstermektedir. Diğeri ise, bu alanda birçok bilimsel çalışmaya ve bu alanda topluma fayda sunacak yetişmiş uzmanlara ihtiyaç olduğu gerçeğidir.
Siber Psikoloji disiplini sadece teknolojinin insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanmakla kalmaz, aynı zamanda bilgisayar bilimleri ile teknolojik gelişmeleri kullanarak ruh sağlığı alanında (dijital oyunların veya sanal gerçekliğin terapilerde kullanımı vb.) ve toplumsal alanda (çevrimiçi eğitim, afet durumlarında iletişimi kolaylaştırma vb.) fayda sağlamak amacıyla çalışmalar yürütür. Ülkemizde de teknoloji ve bilişim altyapıları ilerledikçe Siber Psikoloji alanında yapılacak çalışma ve alınacak tedbirlerin ortaya konması konusunda talepler artacaktır. Ancak bu doğrultuda talepleri karşılayacak, Siber Psikoloji alanında uzman kişilerin sayısı oldukça azdır. Bu anlamda siber psikoloji alanında ihtisaslaşmayı sağlayacak bir program önem kazanmaktadır.
İnsan-teknoloji etkileşimini anlamak ve bu alanda müdahalelerde bulunacak uzmanları yetiştirmek maksadıyla akademik alanda birçok program açılmıştır ve açılmaya devam etmektedir. İngiltere’de Central Lancashire Üniversitesi’nde İngiliz Psikoloji Derneği’nin de akredite ettiği ilk lisans düzeyindeki Siber Psikoloji programı yakın bir süreçte kurulmuştur. (https://www.uclan.ac.uk/courses/bsc-hons-cyberpsychology.php). Her ne kadar dünya genelinde şu anda sadece birkaç üniversitede lisans programı açılmış olsa da yakın gelecekte her toplumun lisans programlarında Siber Psikoloji disiplininin kendi uzmanlarını yetiştirmesi kaçınılmaz olacağı düşünülmektedir. Mevcut koşullarda, uzman ihtiyacı özellikle de psikolojiden ve ilgili programlardan mezun kişilerin alacağı Siber Psikoloji bilim uzmanlığı (Siber Psikolog) ile karşılanmaya çalışılacaktır.
Dünya genelinde Siber Psikoloji lisans programı yurtdışında henüz sadece birkaç üniversitede varken, lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) programı yurtdışında birçok üniversitede bulunmaktadır. Bunun yanında, yurtdışında Siber Psikoloji adı altında birçok araştırma merkezi, kurs ve sertifika programları da yer almaktadır. Bunlardan bazıları Birleşik Krallık’ın çeşitli üniversiteleri tarafından oluşturulmuş olup şu şekilde örneklendirilebilir: CyberPsychology Research Centre (Royal College of Surgeons, Ireland), CyberPsychology Research Unit (Nottingham Trent University, UK), University of Bolton Computer and CyberPsychology Research Unit (University of Bolton, UK), Cyberpsychology Research at the University of Wolverhampton (University of Wolverhampton, UK), Cyberpsychology Research Group (De Montfort, UK) ve Cyberpsychology Research Group.
Ülkemizde ise lisansüstü düzeyde Siber Psikoloji eğitimi verilmesine yönelik girişimler henüz başlamış ve ilk kez Üniversitemizde açılmıştır. Bu nedenle ülkemizde bu bağlamda gittikçe artan uzman ihtiyacı henüz karşılanamamaktadır. Teknolojinin sağlıklı, güvenli, bilinçli ve doğru kullanımına yönelik toplumların bilinçlenmeye ve bilgilenmeye ihtiyaçları vardır. Üniversiteler ise bu misyonu taşıması gereken ve bunun için de ilgili alanda uzman yetiştirmesi beklenen önemli kurumlardandır. Siber Psikoloji yüksek lisans programını tamamlayıp bilim uzmanlığı derecesine sahip olanlar, özel veya kamu kurum ve kuruluşlarında psikolog, psikolojik danışman, psikiyatrist, aile danışmanı, çocuk gelişimci gibi meslekler icraatlarını çok daha yetkin bir şekilde gerçekleştirebilirler. Bu bağlamda, gerek özel ve kamu kurum ve kuruluşlarda danışmanlık gibi görevlerde gerekse Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlarda Siber Psikoloji yüksek lisans programı bireylere önemli yetkinlikler sağlayabilir. Toplumun gerek özel gerek kamu kurum ve kuruluşlarında Siber Psikoloji alanında yetişmiş insan kaynaklarına ihtiyaç vardır.
Siber Psikoloji Tezli Yüksek Lisans Programı; teknoloji ve insan arasındaki etkileşime ilişkin konularda hem akademiye hem topluma liderlik ve rehberlik ederek ülkemize özellikle üç açıdan katkı sağlayacaktır. Bunlardan ilki, bu alanda yetişecek program mezunlarının ilgili alanda bilimsel çalışmalar yürüterek toplumdaki fertlerin problemlerini saptaması ve çözüm üretmesidir. İkinci olarak, bu alanda uzmanlaşan psikolog, psikolojik danışman, psikiyatrist, sosyolog, aile danışmanı, rehber öğretmen, çocuk gelişimci, bilişim öğretmeni gibi meslek sahipleri kendilerine başvuran danışanlarına bu konuda daha yetkin bir şekilde müdahale edebilecek veya çalıştıkları kurumlardaki gereksinimlere daha farklı bir bakış açısıyla karşılık verebileceklerdir. Üçüncü olarak bu alanda uzmanlaşan farklı meslek gruplarından yöneticiler ve çalışanlar; işlerini yürütürken teknolojinin faydalarından etkin bir şekilde yaralanabilecek ve çalışan-teknoloji etkileşiminden kaynaklı olası olumsuz etkilerini yönetebileceklerdir.
Genel olarak değerlendirildiğinde bu programın çıktıları; toplumun gereksinim ve sorunlarına çözüm yolları aramak ve bu anlamda bilimsel araştırmalar yürütmek; toplum-üniversite işbirliğine katkıda bulunmak, toplum refahına yönelik çalışmalarda bulunmak; toplumda bilgi ve iletişim teknolojilerinin doğru, güvenli ve bilinçli kullanımı konusunda farkındalık oluşturmak; yetişkinlerin teknoloji kullanımından kaynaklı ruhsal problemlerine çözümler üretmek, çocuklara ve ailelerine sağlığı koruma ve geliştirmeye yönelik eğitim ve danışmanlık vermek; bütün bunlar yardımıyla teknolojiyi etkin kullanan ve teknolojinin zararlarına maruz kalmayan sağlıklı nesillerin yetiştirilmesine katkı sağlamak bakımından önemlidir.